- Nie będę nawet próbować ukrywać wzruszenia, że udało się tu zgromadzić całą rodzinę enigmową – wyznał dr Marek Grajek. 25 listopada w Urzędzie Marszałkowskim w Poznaniu spotkały się osoby zaangażowane w promocję wiedzy o polskich kryptologach, którzy złamali kody Enigmy. Wśród nich była delegacja z Wyszkowa. 

Spotkanie w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Wielkopolskiego dotyczyło skutecznej promocji sukcesu poznańskich kryptologów oraz rozważenia możliwości stworzenia wspólnego produktu turystycznego. Urząd Marszałkowski w Poznaniu od wielu lat zajmuje się taką promocją, o czym przypomniał marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak. Przygotowuje i ekspediuje cieszące się dużym zainteresowaniem wystawy poświęcone kryptologom. Wystawa „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo” miała już 30 odsłon 9 krajach, w 4 wersjach językowych, na dwóch kontynentach. 

- To jest bez precedensu przedsięwzięcie, jeśli chodzi o działania samorządowe – zaznaczył. – Nie znam innej tak konsekwentnej realizacji. 

Zauważył też, że nie da się dziś poprzestać na ekspozycji muzealnej, promocję trzeba poszerzyć o nowe, atrakcyjne formy.

Obecnie głównym przedsięwzięciem Poznania jest Muzeum Enigmy, które ma upamiętnić zasługi Mariana Rejewskiego, Jerzego Różyckiego i Henryka Zygalskiego. Jego utworzeniem zajmie się Urząd Miasta Poznania (mówił o tym wiceprezydent Mariusz Wiśniewski) przy współpracy z Uniwersytetem im. A. Mickiewicza. Funkcja muzeum będzie połączona z centrum edukacyjnym. Planowane koszty to 15 mln zł. Urząd marszałkowski wesprze projekt kwotą ponad 10 mln zł (z funduszy unijnych) w trybie bezkonkursowym.
 

Miasta pamiętają

Poznań to nie jedyne miejsce, które ma związek z kryptologami. W spotkaniu wzięli udział mieszkańcy Bydgoszczy (miejsca urodzenia i wieloletniego zamieszkania Mariana Rejewskiego), Szamotuł (to tu urodził się ppłk Maksymilian Ciężki, dowódca Biura Szyfrów polskiego wywiadu), Cieszyna (gdzie dzieciństwo i młodość spędził Gwido Langer, który stał na czele zespołu, który złamał klucz kodowania Enigmy), Sosnowca ( tam urodzili się i skończyli gimnazjum Ludomir Danilewicz i Tadeusz Heftman; inż. Danilewicz rozebrał na części niemiecką maszynę szyfrującą Enigmę, zrobił pomiary, sfotografował i z powrotem ją złożył; Tadeusz Heftman był konstruktorem radiowego sprzętu nadawczo-odbiorczego dla potrzeb wojskowych), Pobiedzisk (tam urodził się Antoni Palluth, wykładowca tajnych kursów kryptologii wojskowej w Poznaniu).

O wyszkowskich obchodach 90-lecia matury Jerzego Różyckiego (w maju 1926 r. zdał w wyszkowskim gimnazjum egzamin dojrzałości), tablicy na budynku LO, miejskiej grze terenowej i rondzie im. matematyka i kryptologa Jerzego Różyckiego mówili wicestarosta Adam Mróz i naczelnik wydziału promocji urzędu miejskiego Leszek Marszał.

Z zachwytem wspominał wyszkowską uroczystość dr Marek Grajek, historyk i kryptolog; wciąż ma w oczach „Cafe pod Enigmą” - program artystyczny z 22 kwietnia br. w wykonaniu uczniów I LO. Napomknął o tym i na piątkowym spotkaniu. Zainteresowani mogą obejrzeć ten program pod adresem: http://www.1lowyszkow.pl/index.php?id=rozycki&cmd=Kawiarnia_Pod_Enigma

 

Niedocenione zwycięstwo

Marek Grajek przedstawił ciekawą prezentację „o polskim zwycięstwie, którego imienia nie odnajdziemy na płytach Grobu Nieznanego Żołnierza. Zwycięstwa, którego nie wymieniają nasze podręczniki historii, a wiele książek, szczególnie tych wydawanych poza granicami Polski, przypisuje jego chwałę innym narodom. A przede wszystkim zwycięstwa, uważanego dzisiaj, po latach zapomnienia, gdy historycy potrafili oczyścić go z kurzu, za najważniejszy wkład Polaków w triumf aliantów w II wojnie światowej”.

W części drugiej spotkania wystąpili Sławomir Dąbrowski – autor wielu projektów poświęconych tematyce kryptologicznej, Patryk Piłasiewicz – autor projektu o Henryku Zygalskim „Czy świat potrwa jeszcze trzy kwadranse”. Prof. dr hab. Jerzy Jaworski przedstawił działania UAM dotyczące kryptologii, zaś Jan Mazurczak dzielił się, jak dotrzeć do społeczeństwa, szczególnie młodego, z wiedzą o „Enigmie” i kryptologach, przełożyć ją na nowoczesne środki przekazu, zasiać ziarenko ciekawości. Powinien być profesjonalny zespół ludzi zajmujący się tym w sposób spójny.

Ze spotkania zadowolony był nie tylko marszałek Marek Woźniak, ale i pozostali uczestnicy. 

- Nie da się dziś poprzestać na ekspozycji muzealnej, trzeba poszerzyć o nowe, atrakcyjne formy – mówił marszałek.

Anna Markiewicz, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej, podsumowując spotkanie zachęcała do wspólnej promocji polskich kryptologów, wymiany adresów i pomysłów, stworzenia bazy danych, przygotowania wspólnego produktu turystycznego promującego polskich kryptologów. 

Na zakończenie uczestników zaproszono na zwiedzanie wystawy „Pogromcy Enigmy”, która znajduje się w tzw. szyfrokontenerze. Można było prześledzić historię kodowania od starożytności, a także, dzięki multimedialnym tablicom, poznać kody i spróbować je złamać. Jest szansa, że wiosną szyfrokontener stanie w Wyszkowie.
Więcej na ten temat w kolejnym wydaniu Nowego Wyszkowiaka, w sklepach i kioskach od 29 listopada.