1 września obchodziliśmy 81. rocznicę wybuchu II wojny światowej - najkrwawszego konfliktu w dziejach świata. Uczestniczyły w nim 72 państwa i ponad 110 milionów żołnierzy. Trwająca 6 lat wojna pochłonęła od 50 do ponad 70 milionów istnień.
1 września 1939 roku o 6.30 dyżurny spiker Warszawy Pierwszej zerwał plombę w szafie, w której znajdowała się przygotowana specjalnie na wypadek wojny płyta. Rozbrzmiało wycie syren, a następnie słuchacze usłyszeli: „A więc wojna! Z dniem dzisiejszym wszystkie zagadnienia schodzą na plan dalszy komunikat” - komunikat odczytał Zdzisław Świętochowski.
Od tego komunikatu, a także hymnu Polski, rozpoczęły się wyszkowskie obchody 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej na skwerze u zbiegu ulic Pułtuskiej i Sowińskiego, gdzie znajduje się pomnik Gloria Victis - odsłonięty równo 30 lat temu „W hołdzie Bohaterom Września 1939 r., Żołnierzom Grupy Operacyjnej „Wyszków” oraz AK Obwodu Rajski Ptak 1939-56”. W 1998 r. poświęcono nowe tablice. Upamiętniają walkę i męczeństwo narody polskiego w latach 1939-1956. Obok nich wmurowano urny „z ziemią z hitlerowskiego obozu koncentracyjnego Oświęcim” oraz z ziemią z Katynia. W 2001 r. zostały odsłonięte kolejne dwie tablice (w sumie jest ich siedem). Jedna z nich upamiętnia więźniów z 21 krajów zamordowanych w Oświęcimiu, druga - 21.857 żołnierzy i innych internowanych Polaków, którzy w 1940 r. z rozkazu Stalina zginęli w Katyniu i w innych miejscach zbrodni.
Od pierwszych dni września 1939 r. działania wojenne toczyły się również na naszym terenie. - Wyszków podzielił los wielu miast polskich, był bombardowany przez niemieckie lotnictwo, domy legły w gruzach, grzebiąc ciała zabitych mieszkańców, niebo rozświetlały łuny pożarów - mówił regionalista Mirosław Powierza. - Przez mosty wycofywały się odziały Wojska Polskiego. 8 września po godz. 18 polscy saperzy zniszczyli mosty i zajęli pozycje do obrony. Walki frontowe na Bugu trwały niewiele ponad jeden dzień. W nocy z 9 na 10 września, wykonując rozkaz naczelnego wodza, dowódca Grupy Operacyjnej Wyszków gen. Wincenty Kowalski zarządził zaprzestanie walk i odwrót podległych mu jednostek na południowy wschód. Na Ziemi Wyszkowskiej pozostały mogiły, w których leżą obrońcy Ojczyzny, żołnierze wchodzący w skład Grupy Operacyjnej Wyszków, żołnierze pułków piechoty, artylerii, kawalerii i innych. Takie mogiły znajdziemy w Wyszkowie, Brańszczyku, Kółku koło Skuszewa, Woli Mystkowskiej i na cmentarzu w Kamieńczyku. Tam wszędzie dziś nie zabraknie kwiatów i zniczy. Musimy przekazywać świadectwo następnym pokoleniom. A wszystko po to, żeby tragiczne wydarzenia nie powtórzyły się i aby Polska pozostała Polską. Żołnierze września, chylę przed wami czoło, że wypełniliście swoją powinność wobec Ojczyzny, walcząc do końca. Cześć Waszej pamięci!
Cześć poległym oddały poczty sztandarowe, przedstawiciele samorządów i lokalnych organizacji, huknęła salwa honorowa. Modlitwę w intencji poległych, ale także za Ojczyznę w dzisiejszych czasach poprowadził ks. Zbigniew Borawski.
W uroczystości wzięła udział również Pułtuska Grupa Rekonstrukcji Historycznej 13 pułku piechoty, działająca przy PTSK. Zebrani mogli m.in. z bliska przyjrzeć się mundurom wojskowym oraz broni z czasów wojny.
Niestety, pogoda była wyjątkowo niesprzyjająca. Z tego też powodu planowany na 1 września Festiwal Poezji Śpiewanej i Mówionej czasu wojny został przeniesiony na 7 września, kiedy będziemy obchodzili 81. rocznicę walk Grupy Operacyjnej Wyszków.
