- Wyścig szczurów nie kończy się, nie ma startu i mety. Rozwój bez końca może skończyć się źle.

- Rywalizacja to podstawowy odruch zapewniający człowiekowi przetrwanie. To natura człowieka i rynku gospodarczego. Nie mamy wyjścia.

To dwie z wielu opinii z ciekawej debaty oksfordzkiej, 11 kwietnia, podczas której młodzież wyszkowskich szkół średnich dyskutowała, czy wyścig szczurów się opłaca.

Gospodarzem spotkania był Zespół Szkół nr 3, który wygrał poprzednią debatę. Temat: „Wyścig szczurów wśród młodzieży – czy się opłaca?” uczniowie wybrali spośród kilku propozycji. – Bardzo dziękuję za ten temat, jest mi szczególnie bliski, ważny w tych czasach – podkreśliła pomysłodawczyni organizowania debat oksfordzkich, sekretarz debaty i współzałożyciel Wyszkowskiego Centrum Rozwoju Biznesu Ewa Trzcińska.

- Debata nie służy przekonaniu do swojej racji - dodała. - Jest formą dialogu, który uczy szacunku do rozmówcy, posługiwania się wiedzą, co jest niezwykle ważne w świecie, kiedy jesteśmy bombardowani informacjami. Wielką sztuką jest wyciąganie tych, które są dla nas ważne.

- Poziom debaty politycznej spada – zauważył Adam Mróz, wicestarosta i marszałek debaty. - Widzimy, jak trudno jest dyskutować, wymieniać poglądy. Przecież wszyscy mamy prawo do własnego zdania, różnienia się, ale nie potrafimy się przekonywać merytorycznie, czasami kulturalnie. Możemy się uczyć od młodzieży.

W debacie wzięło udział 8 zespołów z I Liceum Ogólnokształcącego oraz Zespołów Szkół nr 1, nr 2 i nr 3. Publiczność wysłuchała więc czterech potyczek zwolenników i przeciwników wyścigu szczurów. Uczniowie mogli posługiwać się statystkami i cytatami, ale nie mogli czytać całych swoich wypowiedzi. 
 

Za i przeciw

Uczestnicy debaty negatywnie oceniający wyścig szczurów odwoływali się przede wszystkim do braku czasu prywatnego, kosztów ponoszonych przez rodziny. Co ciekawe, często mówili o realizowaniu ambicji rodziców, którzy chcą, by dzieci im dorównały lub „doszły do czegoś więcej”.

- Wyścig szczurów jest faktem, tak naprawdę wszyscy biorą w nim udział – przekonywali. To, wg nich, egoizm, dążenie po trupach do celu, wpędzanie się w kompleksy, depresja i samobójstwa, pogarszanie kontaktów międzyludzkich, zazdrość, zatracanie samego siebie, wyzysk i złe relacje między pracownikami. Podawali dane dotyczące bezrobocia, z których wynika, że więcej ofert jest dla osób z niższym wykształceniem. Wykorzystali opinie osób, które zrezygnowały z wyścigu szczurów i przekonują, że najważniejsza jest miłość i relacje międzyludzkie.

- Jak zjawisko, które prowadzi do nałogów, samotności może być pozytywne? – pytali uczniowie.

 - Co się stanie jeśli upadniemy?

- Dążymy do ideału, którego nie osiągniemy. (Ale czy nie taka jest nasza natura? – kontrargumentowali oponenci).

- Czy warto wyniszczać samego siebie w pogoni za pieniądzem? Czy powinniśmy odrzucać słabsze jednostki?

- Nie możemy przyjąć pojęcia rozwoju za wszelką cenę. 

- Wyścig szczurów nie kończy się, nie ma startu i mety. Rozwój bez końca może skończyć się źle.

Oponenci mieli znacznie trudniejsze zadanie. Samo wyrażenie wyścig szczurów kojarzy się przecież negatywnie. Przekonywali jednak, że wcale nie musi oznaczać braku czasu dla rodziny. Dobra praca, wysoka pensja to więcej możliwości na spędzanie czasu z najbliższymi. Nie ma nic złego w tym, że młodzi są ambitni, zmotywowani do samodoskonalenia, starają się, by w przyszłości osiągnąć sukces.

- Mamy młodzież pełną pasją, oddaną temu, co robi.

- Naprawiamy naszą ojczyznę, gospodarkę. 

- Wielu osób nie byłoby tu, gdzie są, gdyby nie porównywanie się do innych.

- Stojąc w miejscu, nie będziemy się rozwijać, musimy walczyć.

- Ciężka praca popłaca, nic w życiu nie przychodzi łatwo. 

Mówili też o oswajaniu się ze stresem, wyrabianiu w sobie determinacji do nauki, potrzebie uznania, podnoszeniu statusu społecznego. Ich zdaniem do samobójstw prowadzą inne czynniki niż rywalizacja.

- Rywalizacja to podstawowy odruch zapewniający człowiekowi przetrwanie. To natura nasza i rynku gospodarczego. Nie mamy wyjścia. Jeśli wyjdziemy z tego wyścigu, nie uda nam się osiągnąć celów.

- Gdyby ktoś mnie zapytał, co cenię najbardziej, powiedziałbym, że ludzi. Proces dążenia do samorealizacja pozwala mi znaleźć szczęście,.To sprawia, że jestem dziś na tej debacie. Konkurencja jest istotą naszego życia. To jest to, co w życiu daje nam spełnienie. Każdy może znaleźć dziedzinę, w której będzie najlepszy. Nie eliminujmy rywalizacji, tylko czyńmy ją zdrowszą.
 

Wyniki

W jury zasiedli zastępczyni burmistrza Aneta Kowalewska, lider ds. komunikacji wewnętrznej i budowania marki pracodawcy w Quad Graphics Joanna Krzyżaniak, naczelnik powiatowego wydziału edukacji Krzysztof Arbaszewski oraz Urszula Zadworna z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

Psycholog Urszula Zadworna przyznała, że rzeczywiście wzrasta odsetek samobójstw osób w wieku 18-25 lat. – Depresja jest jedną z głównych przyczyn, ale ona jest wielowątkowym tematem. Nie jest tak, że udział w wyścigu szczurów prowadzi w prostej drodze do depresji – podkreśliła psycholog Urszula Zadworna. - Są różne osobowości. Są wśród nas osoby, które w wyścigu szczurów czułyby się jak ryba w wodzie, ale inne osoby absolutnie nie. Nie oszukujmy się, świat nie jest idealistyczny, skłania do udziału w wyścigu szczurów. Chcąc czy nie, stajemy na starcie i biegniemy. Niektórzy nawet nie wiedzą, że biegną. Ważne jest jedno pytanie: czy ja jestem w tym szczęśliwy? 

Zdaniem jurorów najlepiej zaprezentowali się licealiści z „Norwida”, stanowczo przeciwni wyścigowi szczurów: Paweł Gościniak, Daniel Wiśniewski, Dawid Dąbrowski i Maciej Kopytowski.

II i III miejsce zajęły drużyny z ZS3: II – Łukasz Rakowski, Michał Szymański, Aleksandra Szajczyk i Anita Bobowska; III – Karolina Kownacka, Justyna Molska, Damian Deptuła i Jakub Więcki.

W debacie wzięli udział także uczniowie I LO: Kacper Zyśk, Jakub Rogucki, Jakub Wróblewski i Stanisław Rogulski; CEZiU „Kopernik”: Przemysław Fijałkowski, Damian Szydlik, Bartosz Kulesza i Adrian Chrobak (I zespół), Mateusz Podgórny, Kamil Morawski, Aleksandra Ciemerych i Izabela Jończyk (II zespół); ZS1: Adrian Kancelrz, Dawid Kowalski, Kamil Rowicki i Jakub Makarewicz (I zespół), Piotr Stępień, Kamil Bedecki, Mateusz Morka i Łukasz Wiśniewski (II zespół).

Przed debatą i po niej publiczność mogła wyrazić swoją opinię w kwestii omawianego tematu. W pierwszym głosowaniu wzięło udział 75 osób, w tym 17 za wyścigiem szczurów, 58 przeciwko, w drugim – 91 osób, wynik głosowania 39 : 52.