„Wokół Enigmy. Od narodzin kryptologii matematycznej i złamania szyfrów Enigmy do rewolucji informatycznej” – to tytuł konferencji naukowej, która odbyła się 4 marca w Bramie Poznania. Prelekcje wygłosili m.in. dr Marek Grajek, prof. Grzegorz Nowik, prof. Magdalena Jaroszewska, Mirosław Zientarzewski oraz sir Dermot Turing, bratanek brytyjskiego kryptologa Alana Turinga, który również pracował nad Enigmą. W konferencji wzięła udział delegacja z Wyszkowa.
„Poznańscy kryptolodzy: Marian Rejewski, Jerzy Różycki i Henryk Zygalski oraz matematyk i kryptolog angielski Alan Turing mają niewątpliwie wielkie osiągnięcia w dziedzinie matematyki i kryptologii, a naszym zadaniem jest pielęgnowanie i propagowanie pamięci o ich dokonaniach. Zwycięstwo nad Enigmą to triumf znakomitych uczonych i ich matematycznych odkryć. Były to osoby nie tylko wybitnie uzdolnione matematycznie, ale również o ogromnej odwadze cywilnej, którym przyszło żyć w wyjątkowo trudnych i dramatycznych czasach. W mieście poznańskich kryptologów nadal prowadzone są innowacyjne badania naukowe z dziedziny matematyki i informatyki oraz zastosowania tej wiedzy w praktyce oraz w innych obszarach” – zaznaczyli organizatorzy konferencji – Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT.
Konferencję otworzył zastępca prezydenta Poznania Mariusz Wiśniewski.
- Chcemy pielęgnować pamięć o poznańskich kryptologach – podkreślił. Dodał, że do końca 2019 r. w Poznaniu przy ul. Święty Marcin powstanie interaktywne muzeum poświęcone Enigmie.
W ośmiu półgodzinnych prelekcjach mówili: m.in. o początkach polskiej kryptologii w II Rzeczypospolitej – prof. Grzegorz Nowik, o prof. Zdzisławie Krygowskim, mistrzu poznańskich kryptologów – prof. Magdalena Jaroszewska, o tym, jak dezinformacja wypaczyła potoczny obraz dziejów złamania Enigmy – dr Marek Grajek, o innowacyjnych wynalazkach informatycznych inż. Jacka Karpińskiego – Mirosław Zientarzewski, o rozwoju badań naukowych i innowacji z wykorzystaniem zaawansowanej infrastruktury informatycznej – dr Cezary Mazurek, dr Maciej Stroiński, prof. Jan Węglarz.
Gościem specjalnym był dr John Dermot Turing – bratanek matematyka i kryptologa Alana Turinga, członek rady powierniczej Bletchley Park, autor książki „X, Y, Z. Prawdziwa historia złamania szyfru Enigmy”. „X”, „Y” i „Z” to tajne określenia, nadane przez Francuzów trzem państwom, które w 1938 r. rozpoczęły współpracę w zakresie wymiany informacji wywiadowczych. Francja to X, Brytyjczycy – Y, Polacy – Z. Ich wspólnym językiem był niemiecki, co nie dziwi, bo wszyscy zajmowali się rozszyfrowywaniem depesz w tym języku. Książka przedstawia współpracę państw alianckich przy rozszyfrowywaniu Enigmy w latach 30. i 40. XX w. Zawiera wiele nieznanych szerzej faktów, a także nieznane dotąd zdjęcia Jerzego Różyckiego, dla przypomnienia – absolwenta wyszkowskiego przedwojennego gimnazjum.
Rok 2019 to nie tylko ogłoszony przez Senat RP Rok Matematyki. W tym roku przypada również 110. rocznica urodzin Jerzego Różyckiego. W Wyszkowie jesienią planowana jest z tej okazji konferencja popularno-naukowa, na którą wicestarosta Leszek Marszał zaprosił dr. Marka Grajka, konsultanta zastosowań kryptologii i historyka, autora i współautora wielu książek, m.in. „Enigma. Bliżej prawdy” i „Nie tylko Enigma. Ryba, która przemówiła”, porywająco opowiadającego m.in. o Enigmie i polskich kryptologach.
