Praktyka dowodzi, że przed przystąpieniem do kompletowania dokumentów i wypełniania wniosku o pozwolenie na budowę, czy to domu jednorodzinnego, czy innego budynku, bardzo dobrym pomysłem jest sprawdzenie, jak przedstawia się stan prawny. Dzięki temu udaje się np. uniknąć strat czasu wywołanych koniecznością uzupełnienia dokumentacji na urzędowe wezwanie.

Już samo spojrzenie na obszerną listę zawartą w art. 29 Prawa budowlanego pozwoli zorientować się, czy dla planowanych robót (np. budowy niewielkiej wiaty czy ogrodzenia) potrzebne jest w ogóle pozwolenie. Często wystarczy zgłoszenie zamierzonych prac; w wielu wypadkach przepisy nie wymagają nawet tego. Trzeba jednak mieć na uwadze, że – mimo wielu nowelizacji – regułą jest wymóg uzyskania pozwolenia na budowę (a zatem i złożenia omawianego przez nas pisma). Wynika to z art. 28 Prawa budowlanego. Rozpoczęcie i prowadzenie prac na budowie przed otrzymaniem decyzji (nawet po prawidłowym złożeniu wniosku) stanowi samowolę budowlaną. Wniosek trzeba zatem złożyć z odpowiednim wyprzedzeniem.

Oprócz samego wniosku, którego wzór określa rozporządzenie ministerialne, konieczne jest przygotowanie szeregu załączników. Jakie dokumenty są potrzebne, dowiemy się z art. 33 ust. 2 Prawa budowlanego.

Wymienia on na pierwszym miejscu projekt zagospodarowania terenu albo działki oraz projekt architektoniczno-budowlany (po trzy egzemplarze). Powinny im towarzyszyć opinie, pozwolenia, uzgodnienia oraz inne dokumenty, o ile odrębne ustawy wymagają ich dołączenia (np. dla zabytków lub planowanego zjazdu z drogi publicznej). Ponadto należy przygotować decyzję „w-z” (gdy jest wymagana prawem – przede wszystkim w przypadkach, gdy brak MPZP dla danego obszaru).

Niezbędne jest także złożenie oświadczenia o tym, że wnioskodawca posiada prawo do dysponowania nieruchomością, na której ma być realizowane wnioskowane zamierzenie, na cele budowlane (zob. art. 33 ust. 2 i art. 32 ust. 4 Prawa budowlanego).

W myśl art. 32 ust. 4 Prawa budowlanego wniosek inwestora powinien być złożony w okresie, w którym ważność zachowuje wspomniana wyżej decyzja „w-z” dotycząca terenu planowanej budowy.

Tak jak inne podania, omawiane tu pismo można złożyć albo w tradycyjnej formie papierowej, albo w formie dokumentu elektronicznego. W takim wypadku konieczne jest skorzystanie z rządowego portalu e-Budownictwo (art. 33 ust. 2c Prawa budowlanego).

Wydanie pozwolenia wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej. W wielu wypadkach ma ona zryczałtowaną wysokość (np. 20 zł dla budowy studni, 14 zł od budynku gospodarczego w gospodarstwie rolnym). Gdy chodzi o budynki przeznaczone na działalność gospodarczą w sektorach innych niż rolny i leśny, jest to 1 zł za m² powierzchni użytkowej, jednak maksymalnie 539 zł.

Nie wiesz, jak wypełnić wniosek o pozwolenie na budowę? Złożenie takiego wniosku wraz z wymaganymi przez przepisy dokumentami jest conditio sine qua non rozpoczęcia przez administrację budowlaną postępowania, którego celem jest ustalenie, czy zamierzona inwestycja odpowiada prawu. W konsekwencji wydana zostanie decyzja zezwalająca na rozpoczęcie prac lub odmawiająca pozwolenia. Wówczas w grę wchodzi złożenie odwołania – tak samo jak np. od decyzji „w-z” czy decyzji dotyczącej podatku od nieruchomości.

W przypadku wątpliwości warto skorzystać z pomocy kancelarii prawnych, takich jak https://legalnabudowa.pl, które dostarczają praktycznego wsparcia i porad dotyczących formalności budowlanych i interpretacji przepisów.

Gdy otworzymy plik z wzorem wniosku (można go pobrać np. ze strony GUNB), zobaczymy, że jego wypełnianie niewiele różni się od typowych podań. Trzeba wskazać właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej (ten, który jest właściwy miejscowo i rzeczowo do rozpatrzenia sprawy, np. prezydent miasta).

Uzupełniając dane inwestora, który nie jest osobą fizyczną (np. spółka z o.o., fundacja), dopilnujmy, by nazwa była podana poprawnie i w całości. Wpiszmy także aktualny adres, pod którym odbieramy korespondencję (nie chodzi tu o adres zameldowania). Dobrym pomysłem – nie tylko gdy wnioskodawca jest np. zajęty prowadzeniem firmy – może być ustanowienie pełnomocnika. Pozwala na to art. 33 k.p.a. Jego dane także trzeba zawrzeć we wniosku, zaznaczając przy tym, czy chodzi o pełnomocnika, czy jedynie o pełnomocnika do doręczeń (zob. art. 40 §§ 4 i 5 k.p.a.). Tak samo jak np. w postępowaniu cywilnym, ich uprawnienia i obowiązki procesowe różnią się i to zdecydowanie.

Ważne dla ustalenia, co obejmuje sprawa administracyjna, jest wskazanie we wniosku rodzaju zamierzenia budowlanego, które obejmować ma pozwolenie. We wzorze wystarczy zaznaczyć odpowiedni kwadrat. W razie wątpliwości – np. czy mamy do czynienia z rozbudową, czy nadbudową – zajrzyjmy do dokumentacji i porozmawiajmy z osobą zorientowaną w przepisach (nie musi to być urzędnik).

Określając dane nieruchomości, na której mają być realizowane prace, należy pamiętać, by podać także identyfikator działki ewidencyjnej. Jeżeli zdecydowaliśmy się na wniosek w formie papierowej, mamy wybór: zamiast identyfikatora możemy wskazać jednostkę i obręb ewidencyjny oraz numer działki ewidencyjnej.

Zostało już wspomniane o oświadczeniu o posiadaniu prawa do dysponowania daną nieruchomością na cele budowlane. I tym razem możemy posłużyć się ministerialnym wzorem. Trzeba pamiętać, by złożyć oryginał tego oświadczenia, zatem gdy wybierze się formę elektroniczną, trzeba podpisać je podpisem osobistym, zaufanym bądź kwalifikowanym. Jeżeli obowiązek przygotowania oświadczenia spoczywa na kilku osobach (np. współwłaścicielach gruntu), każdy składa oddzielne oświadczenie, na własnym formularzu. Oświadczenie w imieniu inwestora może złożyć pełnomocnik.

Po sprawdzeniu, czy załączniki są w komplecie, należy się podpisać, podając dodatkowo datę.

Złożenie wniosku na przygotowanych przez ministerstwo formularzach jest prawem inwestora – tak samo jak w innych postępowaniach. Samodzielne sporządzenie podania nie pociąga za sobą żadnych negatywnych konsekwencji. Liczy się merytoryka, kompletność załączników i poprawność podanych danych.

Jak wskazuje art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego, interesujące nas pozwolenie w zasadzie dotyczy zamierzenia budowlanego ujętego jako integralna całość. Mimo to, jeżeli zamierzenie to obejmuje dwa bądź więcej obiektów (zatem nie tylko budynków), można złożyć wniosek ograniczony tylko do wybranych obiektów albo ich zespołu. Wniosek będzie uwzględniony, o ile takie obiekty mogą funkcjonować samodzielnie zgodnie ze swym przeznaczeniem (art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego). Warto wiedzieć, że nawet jeśli pozwolenie dotyczyć będzie tylko wybranych obiektów (albo ich zespołu), wnioskodawca i tak ma obowiązek przedstawienia projektu zagospodarowania terenu albo działki dla całego zamierzenia (art. 33 ust. 1 Prawa budowlanego in fine).

Na zakończenie warto dodać, że jeżeli jako inwestor spełniasz ustawowe przesłanki otrzymania pozwolenia na budowę, możesz wystąpić z wnioskiem o wydanie odrębnej decyzji administracyjnej o zatwierdzeniu projektu architektoniczno-budowlanego lub projektu zagospodarowania działki (art. 34 ust. 5a Prawa budowlanego). Taka decyzja poprzedza wydanie pozwolenia. Jest ważna przez wskazany w niej okres (nie może to być więcej niż rok). I tym razem wniosek można złożyć w formie papierowego dokumentu bądź elektronicznie poprzez serwis e-Budownictwo.