Muzyczno-filmowe widowisko dedykowane pamięci Hieronima Dekutowskiego „Zapory” oraz jego podkomendnych można było zobaczyć w WOK „Hutnik” w sobotę 30 września. Wystąpili wokaliści i muzycy zespołu wokalno-aktorskiego „Sonanto”.
Premiera widowiska miała miejsce w 2019 r. w Teatrze Polskim w Warszawie i była efektem współpracy między Instytutem Pamięci Narodowej a zespołem „Sonanto”, w 70. rocznicę zamordowania Hieronima Dekutowskiego. W tym roku spektakl został powtórzony m.in. w Wyszkowie – z okazji 80. rocznicy zrzutu „Zapory” do okupowanej Polski.
W nocy z 16 na 17 września 1943, w ramach operacji o kryptonimie „Neon 1”, został zrzucony, wraz z kpt. dypl. Bronisławem Rachwałem ps. Glin i ppor. Kazimierzem Smolakiem ps. Nurek, do okupowanej Polski, na placówkę „Garnek” 103 w Łosinnie. Jeszcze tego samego dnia „Zapora” przedostał się do Warszawy, skąd w połowie października 1943 r. został przydzielony do Kedywu Okręgu AK Lublin. Po wojnie, w 1945 r. „Zapora” wrócił do konspiracji, tym razem skierowanej przeciwko komunistom i Sowietom. Podczas próby przedostania się na Zachód, wskutek zdrady, został aresztowany. Po trwającym ponad rok, brutalnym śledztwie, skazany na karę śmierci i 7 marca 1949 r., wraz z sześcioma podkomendnymi stracony w katowni bezpieki na ul. Rakowieckiej w Warszawie.
Program widowiska to artystyczno-dokumentalna opowieść o życiu i szlaku bojowym tytułowego bohatera, legendarnego polskiego dowódcy, w szczególności na terenie Lubelszczyzny, Podkarpacia a także północno-wschodniego Mazowsza w okolicach Wyszkowa. To zarazem widowisko o losach niepodległościowego, a potem antykomunistycznego podziemia, w okupowanej przez Niemców i Sowietów Polsce. To także historia dramatycznych życiowych wyborów czasu wojny, nierównej walki z okupantami, czy szczególnej więzi z podkomendnymi, z których część podzieliła się swoimi wspomnieniami o majorze Dekutowskim w filmowej części widowiska. To także opowieść o miłości. Upamiętnia też zmarłą we wrześniu siostrzenicę Hieronima Dekutowskiego, Krystynę Frąszczak – kustosza pamięci o „Zaporze” i jego żołnierzach.
Na spektakl zaprosili Stowarzyszenie WEST oraz Fundacja im. Hieronima Dekutowskiego – Zapory. Projekt wsparły: Fundacja PZU, Instytut Pamięci Narodowej, Okręg Warszawa-Wschód Światowego Związku Żołnierzy AK, Wyszkowski Ośrodek Kultury „Hutnik” oraz Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL. Wydarzenie pod honorowym patronatem Starosty Powiatu Wyszkowskiego oraz Burmistrza Wyszkowa.
