Finanse publiczne – co warto o nich wiedzieć?

Wydarzenia

Finanse publiczne – co warto o nich wiedzieć?

13.09.2023
autor: artykuł sponsorowany
Wiedza na temat finansów publicznych jest kluczowa dla zrozumienia sposobu działania polskiej gospodarki. Pochodzenie środków finasowych zasilających budżet państa czy też zjawisko inflacji to elementy, których świadomość jest istotna i zarazem niewystarczająca do zrozumienia otaczającej nas rzeczywistości. Dlatego też w niniejszym artykule przyjrzymy się kluczowym zaganieniom związanym z finansami publicznymi i przybliżymy ich prawne uzasadnienie.
 

Finanse publiczne – akty prawne

Najważniejszym aktem prawnym, który reguluje kwestie finansów publicznych, jest ustawa o finansach publicznych z dnia 27 sierpnia 2009 r., która weszła w życie 1 stycznia 2010 r. Jest to trzecia w kolejności obowiązująca ustawa o finansach publicznych. Inne przepisy dotyczące tego obszaru znajdują się w rozdziale X Konstytucji RP, a także w kilkunastu ustawach i kilkudziesięciu rozporządzeniach.

Ustawa o finansach publicznych wyznacza granice sektora finansów publicznych oraz ustala reguły gospodarowania publicznymi zasobami finansowymi. Ważną kwestią uregulowaną przez ustawę jest jawność i przejrzystość finansów publicznych oraz efektywne zarządzanie środkami publicznymi.

Jaki organ jest odpowiedzialny za finanse publiczne?

Ministerstwo Finansów jest urzędem administracji rządowej, którego zadaniem jest opracowywanie, wykonywanie i kontrolowanie realizacji budżetu państwa w sposób rzetelny i efektywny. Ministerstwo zajmuje się systemem finansowania samorządu terytorialnego, sfery budżetowej i bezpieczeństwa państwa, a także zarządza długiem publicznym. Odpowiada za dochody i kontroluje wydatki budżetu państwa.

Zgodnie z zapisami Konstytucji RP, inicjatywa ustawodawcza w zakresie ustawy budżetowej przysługuje wyłącznie Radzie Ministrów, natomiast budżet państwa jest uchwalany przez Sejm.

Dochody budżetu państwa

Ustawa o finansach publicznych określa katalog dochodów budżetu państwa, które dzielimy na dochody podatkowe i niepodatkowe. Do katalogu tego zaliczamy następujące pozycje:

  • podatki i opłaty,
  • cła,
  • wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa oraz banków państwowych,
  • wpłaty z tytułu dywidendy,
  • wpłaty z zysku Narodowego Banku Polskiego,
  • wpłaty nadwyżki środków finansowych agencji wykonawczych,
  • dochody pobierane przez państwowe jednostki budżetowe,
  • dochody z najmu i dzierżawy oraz z innych umów o podobnym charakterze, dotyczące składników majątkowych Skarbu Państwa,
  • odsetki od środków zgromadzonych na rachunkach bankowych państwowych jednostek budżetowych lub organów władzy publicznej,
  • odsetki od lokat terminowych,
  • dochody ze sprzedaży majątku,
  • środki europejskie.

Rodzaje wydatków budżetu państwa

Wydatki budżetu państwa są ściśle określone w ustawie i dzielą się na następujące grupy:

  • dotacje i subwencje,
  • świadczenia na rzecz osób fizycznych, które obejmują wydatki budżetu państwa kierowane bezpośrednio lub pośrednio do osób fizycznych,
  • wydatki bieżące jednostek budżetowych, pod którymi rozumiemy m.in. wynagrodzenia i uposażenia osób zatrudnionych w państwowych jednostkach budżetowych, czy zakupy towarów i usług,
  • wydatki majątkowe, czyli m.in. wydatki na zakup i objęcie akcji oraz wniesienie wkładów do spółek prawa handlowego, wydatki inwestycyjne państwowych jednostek budżetowych,
  • wydatki na obsługę długu Skarbu Państwa, które obejmują wydatki budżetu państwa z tytułu oprocentowania i dyskonta od skarbowych papierów wartościowych, oprocentowania zaciągniętych kredytów i pożyczek,
  • środki własne Unii Europejskiej.

Podsumowanie

Wiedza na temat finansów publicznych jest niezbędna, aby zrozumieć, w jaki sposób państwo zarządza naszymi pieniędzmi. Dzięki odpowiedniej wiedzy nie tylko potrafimy interpretować zjawiska gospodarcze, ale jesteśmy też w stanie aktywniej kontrolować organy administracji rządowej, które zarządzają finansami publicznymi. Większa świadomość w tym zakresie powoduje także, że rządzący, świadomi oczekiwań obywateli, efektywniej wydają środki pochodzące z budżetu. Środki te powinny służyć społeczeństwu i rozwojowi państwa, a posiadanie wiedzy na temat finansów publicznych to pierwszy krok do aktywnego egzekwowania swoich praw związanych z tym obszarem.

Więcej o finansach państwa dowiesz się z https://bankiwpolsce.pl/.

PH DOCTOR - żylaki
Komentuj, logując się przez Facebooka, Google+, Twittera, Disqus LUB pisz jako gość