51 lat temu, 7 września 1974 r., podczas uroczystej sesji Miejska Rada Narodowa w Wyszkowie nadała tytuł Honorowego Obywatela Miasta Wyszkowa gen. Pawłowi Batowowi, obywatelowi Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, dowódcy 65 Armii Wojsk Radzieckich, która latem 1944 r. wyzwalała Wyszków.
W sesji wzięło udział 46 radnych (MRN liczyła wówczas 60 radnych), I sekretarz Komitetu Powiatowego PZPR Rajmund Bom, poseł na Sejm PRL Stanisław Czudowski i 148 gości zaproszonych. Sesję otworzył i gości przywitał przewodniczący MRN Roman Łada.
Radni zapoznali się z projektami czterech uchwał:
- o nadaniu honorowego obywatelstwa dla gen. Pawła Batowa, Bohatera Związku Radzieckiego, byłego dowódcy 65 Armii Frontu Białoruskiego, która w 1944 r. wyzwoliła Wyszków
- o nadaniu honorowego obywatelstwa dla Mahmuda Rachmankułowa, byłego oficera 65 Armii, wówczas pracownika Wydziału Propagandy Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego
- w sprawie nadania parkowi miejskiemu nazwy Parku XXX-lecia PRL
- w sprawie trwałego upamiętnienia XXX-lecia wyzwolenia Miasta (powołano siedemnastoosobowy komitet budowy pomnika wyzwolenia miasta Wyszkowa).
Radni podjęli trzy uchwały, natomiast uchwała w sprawie nadania honorowego obywatelstwa dla Mahmuda Rachmankułowa została podjęta rok później, w czerwcu 1975 r.
Kim był gen. Paweł Iwanowicz Batow?
Urodził się 1 czerwca 1897 r. w guberni jarosławskiej Imperium Rosyjskiego, w biednej rodzinie chłopskiej. W 1915 r. wstąpił do armii carskiej, walczył w I wojnie światowej. Od sierpnia 1918 r. jako ochotnik służył w Armii Czerwonej. Uczestniczył w wojnie domowej w Rosji (1918–1920), w wojnie domowej w Hiszpanii (1936–1937) walczył po stronie Republiki. 17 września 1939 r., jako dowódca III Korpusu Strzeleckiego, wkroczył na terytorium państwa polskiego, wspierając wojska niemieckie i słowackie uczestniczące w agresji na Polskę. We wrześniu 1942 r. Batow trafił pod dowództwo gen. Konstantego Rokossowskiego, razem z nim uczestniczył w okrążaniu armii gen. Friedricha Paulusa pod Stalingradem. Przeszedł cały szlak bojowy od Stalingradu do Berlina. Dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1943, 1945).
Latem 1944 r. 65 Armia, którą dowodził gen. Paweł Batow, toczyła walki z oddziałami niemieckimi na wschód i północny wschód od Warszawy. Po przełamaniu niemieckiej obrony wieczorem, 4 września, do Wyszkowa wkroczyły oddziały Armii Czerwonej.
Usłyszeliśmy narastający chrzęst, a potem ukazały się tabory, już nie niemieckie, ale radzieckie. Za nimi i po poboczach szli żołnierze. Uśmiechali się i wykrzykiwali do nas: „Swoboda riebiata, swoboda”. Wypatrywaliśmy polskich żołnierzy, ale drogą ciągnęli tylko Rosjanie – napisał Eugeniusz Daszkowski w książce „Mój Wyszków”.
W latach 1962–1965 gen. Batow był szefem Sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw Stron Układu Warszawskiego. Wieloletni deputowany do Rady Najwyższej ZSRR.
23 listopada 1965 r. w stopniu generała armii przeszedł w stan spoczynku.
Jest autorem wydanych w Polsce w 1963 r. wspomnień wojennych „W marszu i w boju” (Wydawnictwo MON). Zmarł w Moskwie 19 kwietnia 1985 r.
Paweł Batow był również honorowym obywatelem Gdańska i Szczecina.
W Wyszkowie miał swoją ulicę (między ul. I AWP i 1 Maja), obecnie to ul. gen. Wincentego Kowalskiego.
Gen. Paweł Batow był w Wyszkowie w latach 70., w archiwum miejskiej biblioteki są zdjęcia z jego pobytu, m.in. we wrześniu 1978 r. na uroczystości odsłonięcia Pomnika Wdzięczności ku czci bojowników ruchu oporu, żołnierzy Wojska Polskiego i Armii Czerwonej przy ul. I. Daszyńskiego (30 września). Pomnik został zburzony w sierpniu 2011 r.
