W żywej lekcji historii Szlakiem Powstania Styczniowego, zorganizowanej przez powiat, uczestniczyli uczniowie pierwszej klasy mundurowej CEZiU „Kopernik”, delegacje szkół podstawowych z poszczególnych gmin, mieszkańcy oraz przedstawiciele Związku Piłsudczyków RP z Wyszkowa i powiatów ościennych.
Powstanie Styczniowe, największe polskie powstanie narodowe przeciwko Imperium Rosyjskiemu, wybuchło 22 stycznia 1863 r. Miało charakter wojny partyzanckiej, stoczono ok. 1200 bitew i potyczek. W ogromnej mierze związane było z obszarami leśnymi. Lasy dawały schronienie oddziałom partyzanckim, a po latach stały się skarbnicą pamiątek minionych wydarzeń.
Aby oddać cześć poległym podczas tego jednego z najważniejszych zrywów narodowowyzwoleńczych, powiat zaprosił na żywą lekcję historii. Jej uczestnicy odwiedzili miejsca związane z Powstaniem Styczniowym. Złożono tam kwiaty i zapalono znicze.
Cele tego wydarzenia były następujące:
• zapoznanie uczniów z wydarzeniami poprzedzającymi wybuch Powstania Styczniowego
• uczczenie miejsc związanych z Powstaniem Styczniowym na terenie powiatu
• przedstawienie sylwetek bohaterów Powstania Styczniowego, związanych z powiatem wyszkowskim.
Odwiedzono następujące miejsca, objęte szczególną opieką Związku Piłsudczyków RP Towarzystwo Pamięci Józefa Piłsudskiego Okręg Nadbużański w Wyszkowie:
• Wyszków – Sanktuarium św. Idziego, tablica pamiątkowa poświęcona pamięci Kapelanów Puszczy Białej
• Kamieńczyk - zbiorowa mogiła 14 powstańców poległych w potyczce pod Fidestem
• Deskurów - tablica pamiątkowa poświęcona pamięci Bronisława Deskura, majora Powstania Styczniowego. Bronisław Deskur (1835-1895) – dziedzic Niegowa i majątku Horostyta, założyciel Deskurowa na zasadzie oczynszowania włościan, patriota, demokrata, przeciwnik pańszczyzny, bohater walk Powstania Styczniowego w Puszczy Białej i na Podlasiu.
• Suwin, gm. Somianka – głaz w hołdzie 12 mieszkańcom Suwina, uczestnikom powstania 1863 roku (postawiony w 1986 r.). Część z nich brała udział w potyczce pod Popowem, np. Wincenty Jakacki, który za udział w niej został skazany na 12 lat katorgi. Nie wrócił już do Suwina. Na konfiskatę majątku i 12 lat ciężkich robót w kopalniach został skazany Franciszek Kwiatkowski. Eleonora Kwiatkowska za szycie bandaży i pościeli do lazaretu powstańczego została skazana na 4 lata ciężkich robót w fabrykach. Na 8 lat ciężkich robót w twierdzach syberyjskich, pozbawienie praw i konfiskatę majątku został skazany Szczepan Kamiński. Za pomoc powstańcom bracia Wojciech i Józef Sieńkowscy zostali skazani na 2 lata roty aresztanckiej niżnienowogrodzkiej. Ze skazanych do domu wrócił jedynie Józef Sieńkowski (na podst. Edward Sieńkowski „Suwin – Powstańczy Głaz Kamienny”)
• Sieczychy, gm. Długosiodło – Dąb „wieszatiel” rosnący przy trakcie wiodącym z Porządzia do Sieczych. Wg przekazów, na jego pochylonych nad drogą konarach Rosjanie wieszali schwytanych w puszczy powstańców.
• Przetycz, gm. Długosiodło – kapliczka poświęcona powstańcom, którzy 28 lutego 1863 r. odnieśli zwycięstwo w potyczce pod Przetyczą, którą dowodził Władysław Cichorski ps. Zameczek – uznana za wielki sukces walka podniosła morale zwycięzców i wiarę we własne siły.
• Łączka, gm. Długosiodło – uroczysko Bykowce, teren obozowiska powstańców i potyczki 23 maja 1863 r.
• Poręba, gm. Brańszczyk – kapliczka Powstańców 1863 r., grób płk. Karola Fryczego, ciężko rannego w bitwie pod Łączką 23 maja 1863r.; przeniesiony z pola bitwy do Poręby, gdzie umiera 24 maja i zostaje pochowany; grobowiec w formie kaplicy wystawiła matka płk. Karola Fryczego
• Brańszczyk – tablica pamiątkowa na terenie DPS, gdzie znajdował się szpital powstańczy oraz kapliczka poświęcona uczestnikom Powstania Styczniowego z parafii Brańszczyk.
