W ubiegłym tygodniu rozpoczęła się ekshumacja szczątków żołnierzy pochowanych podczas I wojny światowej przy obecnej drodze krajowej nr 8. O istnieniu cmentarza wiedzieli okoliczni mieszkańcy i regionaliści, ale nie był zewidencjonowany w rejestrach konserwatora zabytków, nie został uwzględniony na etapie projektowania drogi. Odnalezienie szczątków było więc zaskoczeniem i dla GDDKiA, i pracowników firmy rozbudowującej trasę. Chyba jeszcze bardziej zdziwieni byli archeolodzy, gdy w jednej z mogił znaleźli… plastikowy worek.
Mogiły żołnierzy z I wojny światowej, z 1915 r. znajdują się na granicy powiatów wyszkowskiego i ostrowskiego, przy skręcie do Nowej Osuchowej. Gdy na miejscu pojawili się archeolodzy z Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, po nagrobkach nie było już w zasadzie śladu. Został tylko kawałek kamienia z cyfrą „3” i pozostałość po stojącym tam kiedyś krzyżu. Cmentarz, choć zaniedbany, ukryty miedzy drzewami i nieistniejący w rejestrze konserwatora zabytków, dla wielu osób nie był tajemnicą. Niestety, ktoś zapomniał, że wszystkim zmarłym, niezależnie od tego, kiedy zginęli i jakiej byli narodowości, należy się szacunek. Oburzające jest, że jedną z mogił sprofanowano, została odkopana, a w środku pozostawiono czarny plastikowy worek.
W sumie znaleziono 20 pojedynczych mogił, prawdopodobnie niemieckich, i 2 zbiorowe, w których prawdopodobnie pochowani zostali Rosjanie. Archeolodzy rozpoczęli prace 9 maja, po uzyskaniu od wojewody zgody na ekshumację, od pojedynczych grobów, w których oprócz ludzkich szczątków znaleziono fragmenty niemieckich mundurów. Przy wydobyciu obecny był ksiądz z parafii w Nowej Osuchowej.
Szczątki żołnierzy najpierw zostaną zbadane przez antropologa, a potem przeniesione na cmentarze: żołnierzy niemieckich – na niemiecki cmentarz wojenny w Bartoszach k. Ełku, żołnierzy rosyjskich – na cmentarz w Nowej Osuchowej.
Rozbudowa drogi krajowej wiąże się z przeniesieniem zabytkowej kapliczki (zewidencjonowanej) w Trzciance i znajdujących się tam szczątków. Murowana kaplica z czerwonej cegły została wybudowana nad mogiłą z czasów wojny 1920 r., w której został pochowany podporucznik Tadeusz Wagner poległy pod wsią Mała Paprotka oraz szeregowiec Józef Jerzyński.
