Prelekcje, występy artystyczne, rozstrzygnięcie konkursu matematycznego i turnieju szachowego złożyły się na Dzień z Enigmą. W ten sposób Wyszków włączył się do projektu „Śladami Pogromców Enigmy”, realizowanego przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego, mającego na celu propagowanie wiedzy o polskich kryptologach, którzy 85 lat temu przyczynili się odszyfrowania niemieckiej maszyny Enigma.
W grudniu tego roku przypada 85. rocznica złamania przez Polaków szyfrów Enigmy (z greckiego. zagadka). Dokonała tego trójka kryptologów: Marian Rejewski, Jerzy Różycki (w 1926 r. zdał maturę w wyszkowskim gimnazjum) i Henryk Zygalski.
Wyszkowskie wydarzenia rozpoczęły się w poniedziałek 9 października – tego dnia w I Liceum Ogólnokształcącym im. C.K. Norwida odbył się finał II Konkursu Matematyczno-Informatycznego im. Jerzego Różyckiego (w 5 kategoriach wiekowych). W piątek 13 października w holu WOK „Hutnik” otwarto wystawę „Enigma. Odszyfrować zwycięstwo”, przygotowaną przez Samorząd Województwa Wielkopolskiego, zaś na II piętrze biblioteki miejskiej przygotowaną przez nią wystawę „Jerzy Różycki i historia złamania kodu Enigmy”. W niedzielę 15 października w I LO odbył się ogólnodostępny turniej szachowy „EnigMAT”, którego pomysłodawcą był Krzysztof Arbaszewski.
Dzień z Enigmą
Główne działania zaplanowano na poniedziałek 16 października. Przed południem na terenie I LO, przed odsłoniętą w kwietniu 2016 r. tablicą poświęconą Jerzemu Różyckiemu, złożono kwiaty. Zgromadziły się władze powiatu i gminy, nauczyciele i uczniowie wyszkowskiego ogólniaka, a także goście – przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego oraz historyk Marek Grajek.
- Możemy szczycić się tym, że Jerzy Różycki jest absolwentem Gimnazjum Koedukacyjnego w Wyszkowie, z którego wyrosło nasze liceum – powiedziała dyrektor liceum Dorota Piotrowicz.
W samo południe w WOK „Hutnik” rozpoczął się Dzień z Enigmą. Uroczystość, która zaczęła się występem Rewii Dziecięcej „Sylaba”, prowadzili Leszek Marszał i Piotr Płochocki. Powitali gości, m.in. delegację z Poznania. Salę widowiskową szczelnie wypełniła młodzież szkół wyszkowskich i z powiatu wyszkowskiego.
Anna Markiewicz, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego, wyraziła radość i wdzięczność, że Wyszków aktywnie włączył się do projektu.
- Historia Prywatnego Gimnazjum Koedukacyjnego w Wyszkowie, które wykształciło jednego z największych geniuszy polskiej kryptologii, Jerzego Różyckiego, pokazuje, że w państwa mieście od zawsze tkwił ogromny potencjał energetyczny i intelektualny – zaznaczyła.
Wykład na temat technik szyfrowania wygłosił Szymon Dąbrowski, historyk, twórca gier. Przypomniał, że Enigma to maszyna niemiecka, powstała w latach 20. XX w., wprowadzona na wyposażenie armii niemieckiej. Wszystkie wywiady Europy zaczęły się głowić, jak złamać Enigmę. Udało się to jedynie Polakom.
Kolejny punkt to przedstawienie wyników konkursów i wręczenie nagród (jest faktem historycznym, że kryptolodzy grali w szachy), o którym informowaliśmy już na łamach naszego portalu, w wiadomościach sportowych.
W konkursie matematycznym wzięło udział 137 uczniów. Nagrody w kat. 1-3 ufundowała Gmina Wyszków, w pozostałych Powiat Wyszkowski. Najlepsi otrzymali m.in. gry, łamigłówki matematyczne oraz sprzęt elektroniczny.
Kat. I – klasa 2 szkoły podstawowej, wzięło udział 11 uczniów: I miejsce Maria Bączyk, PSP w Długosiodle, II – Karol Prusinowski, Polsko-Angielska Szkoła Podstawowa w Wyszkowie i Patrycja Skoczeń, SPw Komorowie, III – Izabela Jóźwiak. SP w Komorowie.
Kat. II –klasy 3-4, 47 uczniów: I – Piotr Jusiński, PSP w Długosiodle, II – Kamila Skoczeń, SP w Komorowie, III – Klaudia Bednarczyk, ZS w Rybnie
Kat. III – klasy 5-6, 34 uczniów, I – Bartosz Śniadała, SP 2 w Wyszkowie, II – Jakub Parol, PSP w Dalekiem, III – Jędrzej Zaradkiewicz, PSP w Blochach.
Kat. IV – gimnazja i klasy 7, 28 uczniów: I – Marta Pękul, SP4 w Wyszkowie, II – Kamil Hartman, PSP w Porębie, III – Aleksander Mróz, SP4 w Wyszkowie
Kat. V – szkoły średnie, 15 uczniów: I – Błażej Szurawski, II – Szymon Kryśkiewicz, III – Karol Adameczek – wszyscy I LO w Wyszkowie.
Prelekcję „Jerzy Różycki i jego rodzina” wygłosiła Elżbieta Szczuka. Wspomniała m.in. o rodzicach Jerzego – ojciec prowadził apteki w Wyszkowie i Długosiodle, siostrach i bracie, który nie skończył gimnazjum, bo zmarł w 1925 r., tuż przed maturą, a także o żonie Jerzego, Marii, wybitnej projektantce odzieży i ich dziecku Januszu – malarzu i sportowcu.
W części drugiej publiczność zachwycił montaż słowno-muzyczny „Cafe pod Enigmą”, przygotowany przez uczniów I LO pod kierunkiem nauczycieli-polonistów. Wprowadził w klimat kawiarni dwudziestolecia międzywojennego i przypomniał, że najtrudniejszy do złamania jest szyfr ludzkiego serca.
Oryginalną maszynę szyfrującej Enigma, która znajduje się w Centrum Szkolenia Łączności i Informatyki w Zegrzu, zaprezentował st. asp. Jerzy Foremniak.
Ostatnim prelegentem był dr Marek Grajek, kryptolog, historyk, autor wielu książek popularnonaukowych, w tym wydanej w 2007 r. „Enigma. Bliżej prawdy” o historii łamania szyfrów Enigmy i jej wpływu na losy II wojny światowej. Mówił o wielokrotnych kłamstwach historyków brytyjskich dotyczących rozszyfrowania Enigmy. Często powtarzało się w ich pracach, że Polacy wykradli maszynę i utrwalali przekonanie, że to Brytyjczycy byli głównie odpowiedzialni za złamanie szyfrów Enigmy.
Na Marka Grajka czekała niespodzianka – Konrad Wróbel, prezes Związku Piłsudczyków RP, Towarzystwa Pamięci Józefa Piłsudskiego Okręg Nadbużański w Wyszkowie wręczył mu Złoty Krzyż Związku Piłsudczyków RP.
Więcej na ten temat w najnowszym wydaniu Nowego Wyszkowiaka, już w sklepach i kioskach.
