Dwa miesiące temu minęła 100. rocznica śmierci Bolesława Jeziorańskiego, jednego z najbardziej cenionych rzeźbiarzy przełomu XIX i XX wieku, obecnie prawie zapomnianego, właściciela dworku w Głuchach. Jest twórcą pięknych pomników nagrobnych (m.in. na cmentarzach w Warszawie, Lublinie, Radomiu, Wilnie), a także pomnika Kościuszki w Dąbrówce.
 

Bolesław Rościsław Antoni Jeziorański herbu Jeziora urodził się 21 lipca 1868 roku w Tarczynie (pow. grójecki). Miał brata bliźniaka Bronisława Włodzimierza Józefa, który zmarł wkrótce po urodzeniu. Pochodził z rodziny o tradycjach artystycznych i patriotycznych. Jego ojciec Karol Jan Adam Napoleon Jeziorański był sekretarzem Komisji Rządowej Przycho­dów i Skarbu. Stryj Jan (1833-1864), komisarz Komunikacji w Organizacji Narodowej Powstania Styczniowego, został stracony przez carat wraz z Romualdem Trauguttem 5 sierpnia 1864 r. na stokach Cytadeli Warszawskiej. Drugi stryj, gen. Antoni Jeziorański (1821-1882), również brał udział w Powstaniu Styczniowym. Przez matkę Adelajdę Julię z  Guyotów był spokrewniony z francuskim malarzem Pierre Puvis de Chavannes’em (1824-1898); jego bratem ciotecznym był malarz Antoni Gawiński (1876-1954).

Bolesław uczył się malarstwa i rysunku w Szkole Rysunkowej w Warszawie u Wojciecha Gersona. Po 1897 r., jako stypendysta fundacji, studiował w Monachium. Następnie studiował rzeźbę w Paryżu w Academie Julian. Swoje prace wystawiał w Krakowie i Warszawie. Modelował głównie w glinie i gipsie. Tworzył pomniki, rzeźby nagrobne, studia portretowe. Projektował też modele wyrobów artystycznych, przeważnie dla firmy platerniczej Frage, należącej do Juliana Frageta.

Pracą, która rozsławiła Bolesława Jeziorańskiego, był pomnik nagrobny Juliana Frageta (zm. 1906 r.) na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.  

W 1898 r. Bolesław Jeziorański ożenił się z Romaną Karoliną Obiezierską. Mieli troje dzieci: Adelę, Stanisławę i Karola.

Pod koniec XIX wieku dwór w Głuchach kupił młodszy brat Bolesława, Jerzy, który zginął tragicznie w 1907 r. – miał tylko 30 lat. W 1912 r. zadłużony majątek jako resztówkę (z 16 ha gruntu) wykupił na licytacji Bolesław Jeziorański i przeniósł się tu z rodziną – dom uzyskał nowy wystrój, m.in. w szczycie ganku znalazło się popiersie Adama Mickiewicza. Artysta miał pracownię rzeźbiarską, ale także angażował się społecznie, zakładał w okolicy szkoły elementarne. W 1918 r. w pobliskiej Dąbrówce stanął pomnik Tadeusza Kościuszki, którego artysta był autorem i głównym fundatorem.

W 1920 r. uciekł przed wojskami sowieckimi do Warszawy. Kiedy po zwycięskiej wojnie wrócił do Głuch, zastał zdewastowany dwór, rozbite rzeźby. Wpłynęło to negatywnie na jego zdrowie – zmarł 13 września 1920 r. na zawał serca. Miał 52 lata.

Bolesław Jeziorański jest pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim, kwatera 6, rząd 2, miejsce 12,13. Pomnik nagrobny zaprojektował jego starszy brat Jan, Bolesław był autorem rzeźb. 

 

Korzystałam m.in. z pracy Eweliny Pierzyńskiej-Jelskiej „Twórczość sepulkralna Bolesława Jeziorańskiego (1868-1920)” i ze strony http://www.muzeumnorwida.pl