Odpowiadając wprost na zadane pytanie, niezachowanie niezwłoczności przy zgłoszeniu wypadku przez student nie może być przyczyną odmowy przeprowadzenia postępowania powypadkowego.

Definicja wypadku studenta została określona w ustawie z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach. W świetle jej postanowień, za wypadek uzasadniający przyznanie świadczeń uważa się:

• nagłe zdarzenie,
• wywołane przyczyną zewnętrzną,
• powodującą uraz lub śmierć,
• które nastąpiło w czasie zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty, zajęć w szkole wyższej lub zajęć na studiach doktoranckich albo w czasie odbywania praktyki przewidzianej organizacją studiów lub nauki.

Studentowi, który stał się niezdolny do nauki wskutek wypadku w szczególnych okolicznościach, przysługuje:

1. renta z tytułu niezdolności do pracy,
2. jednorazowe odszkodowanie,
3. świadczenia opieki zdrowotnej określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w zakresie niezbędnym do leczenia następstw wypadku lub choroby zawodowej, pod warunkiem, że osoba ta nie jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym.

Jednak powyższe świadczenia nie przysługują, jeśli:

• wyłączną przyczyną wypadku było naruszenie przepisów dotyczących ochrony życia lub zdrowia spowodowane umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa tej osoby,
• poszkodowany będąc pod wpływem środków odurzających, psychotropowych lub w stanie nietrzeźwym w znacznym stopniu przyczynił się do powstania wypadku.
   

Procedura ustalania okoliczności wypadków na uczelni

Ustawa o szkolnictwie wyższym i nauce nakłada na rektora obowiązek dbania o utrzymanie porządku i bezpieczeństwa na terenie uczelni, a także zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i kształcenia w szczególności przez udostępnienie odpowiedniej infrastruktury oraz prowadzenie szkoleń. Wydane na podstawie delegacji ustawowej aktualnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 30 października 2018 r. w sprawie w sprawie sposobu zapewnienia w uczelni bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i kształcenia, zobowiązuje rektora do zapewnienia prowadzenia ewidencji wypadków, którym ulegli:

• studenci,
• doktoranci,
• uczestnicy studiów podyplomowych, kształcenia specjalistycznego i innych form kształcenia

w związku z realizacją programu kształcenia lub na terenie uczelni. Przepis ten jednak nie zawiera odesłania do odpowiedniego stosowania przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy podczas ustalaniu okoliczności i przyczyn wypadków studentów, jak to miało miejsce w poprzednio obowiązującym rozporządzeniu.

Poprzedni zapis rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 5 lipca 2007 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy w uczelniach nie pozostawiał wątpliwości, że przy ustalaniu przyczyn i okoliczności wypadku studenta należało stosować zasady wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.

Ważne

Rektor w zarządzeniu ustala szczegółową procedurę postępowania w sprawach dotyczących wypadków studentów. W dokumencie tym należy uwzględnić m.in. sposób i termin zgłoszenia wypadku oraz szczegółową procedurę prowadzenia postępowania powypadkowego i jego dokumentowania.

Określając procedurę zgłaszania wypadków na uczelni, w moim przekonaniu, warto kierować się zaleceniami rozporządzenia w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy.

 

Termin na zgłoszenie wypadku studenta

Należy zwrócić uwagę, że przepisy nie ustalają granicznego terminu zgłoszenia wypadku, od chwili jego zaistnienia. Również rozporządzenie w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy ustala 14 dniowy termin na sporządzenie protokołu powypadkowego – od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku.

Nie ma określonej ostatecznej daty, po przekroczeniu której niemożliwe byłoby zgłoszenie wypadku, gdyż roszczenie o ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy nie ulega przedawnieniu.

Takie stanowisko potwierdził Sąd Najwyższy wskazując, że „roszczenie o ustalenie, że dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy (art. 189 KPC) nie przedawnia się na podstawie art. 291 §1 Kodeksu pracy”.

Z kolei w prawie cywilnym roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upływem lat trzech od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się, albo przy zachowaniu należytej staranności, mógł się dowiedzieć o szkodzie i o osobie obowiązanej do jej naprawienia. Jednakże termin ten nie może być dłuższy niż dziesięć lat od dnia, w którym nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę.

Komentarz eksperta:

W związku z powyższym, niezwłoczne zgłoszenie wypadku ułatwia ustalenie okoliczności i przyczyn wypadku, jednak niezachowanie niezwłoczności nie może być przyczyną odmowy przeprowadzenia postępowania powypadkowego.

Jeżeli zgłoszenie wypadku nastąpiło z opóźnieniem, wówczas poszkodowany powinien opisać jego okoliczności, wskazać świadków wypadku oraz dołączyć opinię lekarską wskazującą, że skutki urazu mają związek ze zdarzeniem wskazanym przez poszkodowanego. Jeśli informacje od poszkodowanego znajdą potwierdzenie w toku postępowania powypadkowego, wówczas należy uznać zdarzenie za wypadek podczas nauki.

Podstawa prawna

• art. 2 ust. 1 pkt 7; 4 ust. 4; 10; 11 ustawy z 30 października 2002r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (t. j:. Dz.U. z 2018 r. poz.2246),
• art. 50 ust.1 ustawy z 20 lipca 2018 – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t. j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1668 ze zm.),
• § 5 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 30 października 2018 r. w sprawie sposobu zapewnienia w uczelni bezpiecznych i higienicznych warunków pracy i kształcenia (Dz.U. z 2018 r., poz. 2090),
• § 2; § 9 rozporządzenia Rady Ministrów z 1 lipca 2009 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy (Dz.U. Nr 105, poz. 870),
• art. 442¹§ 1 ustawy z 23 kwietnia 1964r. – Kodeks cywilny (t. j.: Dz.U. z 2018 r., poz. 1025 ze zm.),
• Wyrok SN z dnia 14 września 2000 r. II UKN 702/99,
• Wyrok SN z dnia 16 marca 1999r., II UKN 510/98.

Halina Góralska
Gł. Specjalista ds. bhp,
wykładowca przedmiotów zawodowych z zakresu bhp